De Omgevingsraad Schiphol (ORS) is een overleg- en adviesorgaan waar vraagstukken, belangen en partijen rond de ontwikkeling van Schiphol en de omgeving bij elkaar komen. De omgevingsraad bestaat uit bewonersvertegenwoordigers, luchtvaartpartijen, rijksoverheid en maatschappelijke organisaties. De ORS was sinds 2015 de plek waar alle vraagstukken, belangen en partijen rond de ontwikkeling van Schiphol en omgeving bij elkaar kwamen. Na een grondige evaluatie in 2019 blijkt dat het poldermodel niet meer werkt om tot besluitvorming te komen in de ORS. De voorzieningen voor participatie en informatie moeten verbeterd worden. De instelling van een Maatschappelijke Raad Schiphol (MRS) en een Omgevingshuis zou dit mogelijk kunnen bevorderen. De MRS dient de participatie rond besluitvorming over Schiphol goed te organiseren, waarbij omwonenden in het gebied rond Schiphol en andere maatschappelijke groeperingen een inbreng in het beleid en de uitvoering daarvan kunnen leveren. Het Omgevingshuis is er om de informatievoorziening over Schiphol en de dienstverlening voor de omwonenden en andere stakeholders te verbeteren. Daarnaast zijn er een aantal taken opgesteld die de MRS en het Omgevingshuis zouden kunnen vervullen, maar waarbij geen prioriteiten gesteld zijn ten aanzien van deze taken. Gebrek aan deze prioritering maakt het moeilijk om concrete keuzes te maken over de inrichting van de MRS en het Omgevingshuis. Daarom is er middels dit onderzoek een grote groep burgers gevraagd om een prioriteren aan te brengen in deze taken aan de hand van de Participatieve Waarde Evaluatie.
Het onderzoek bestaat uit drie onderdelen. In het eerste gedeelte zijn deelnemers gevraagd op welke manier zij betrokken willen worden bij besluitvorming over Schiphol en hoe zij denken over hun huidige betrokkenheid bij de besluitvorming over Schiphol. In het tweede gedeelte zijn acht mogelijke taken van de MRS voorgelegd aan de respondenten, waarbij deelnemers de inzet van taken van de MRS prioriteerden door punten te verdelen. In het derde onderdeel zijn negen mogelijke taken van het Omgevingshuis voorgelegd aan de deelnemers, waarbij de deelnemers wederom om een prioritering gevraagd werden. Voor de PWE is een representatieve groep bewoners uit de omgeving van Schiphol benaderd om deel te nemen via een panelraadpleging. Het ging hierbij om een groep die representatief is op geslacht, leeftijd en opleidingsniveau onder bewoners uit Noord-Holland, Zuid-Holland, Flevoland en Utrecht. Deze panelraadpleging bestond uit 2.572 respondenten in de periode 22 april tot en met 15 mei 2022. Daarnaast vond er ook een open raadpleging plaats die niet representatief was op basis van de bovenstaande kenmerken. De open raadpleging bestond uit 224 bewoners, waarbij relatief veel mensen deelnamen die overlast ervaren van Schiphol.
Na de PWE zijn er nog drie focusgroepen georganiseerd waarbij er gerichte, verdiepende vragen gesteld konden worden en burgers met elkaar de discussie konden voeren. Het voordeel van een focusgroep is dat er doorgevraagd kan worden naar de motivatie van burgers, wat de overheid helpt om met nog meer overtuigingskracht keuzes te maken.
Het onderzoek is gepubliceerd op 28 juni 2022 en sinds 1 juli 2023 is de Maatschappelijke Raad Schiphol opgericht. De MRS bestaat uit tien gekozen bewonersvertegenwoordigers die de bewoners vertegenwoordigen die direct de effecten van het luchtvaartbeleid ervaren. Daarnaast zijn er vier vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, die elk verschillende deelbelangen vertegenwoordigen. De raad wordt ondersteund door vijf experts op diverse kennisgebieden. De MRS brengt gevraagd en ongevraagd advies uit aan onder andere de minister van Infrastructuur en Waterstaat, die verplicht is om op dit advies te reageren.
Geleerde lessen en adviezen
- Uit het PWE rapport blijkt dat PWE een effectieve methode is om het stille midden te bereiken: 76% van de deelnemers uit het internetpanel zegt nooit hun mening te hebben gegeven.
- Uit vragen over hoe deelnemers zelf betrokken willen worden bij besluitvorming over Schiphol blijkt dat meer dan 60% van de deelnemers van het internetpanel aangeeft regelmatig of vaak via een internetonderzoek hun mening te willen geven.
- 20-25% van de deelnemers geeft aan regelmatig of vaak deel te willen nemen aan bijeenkomsten waar zij hun mening kunnen geven over een onderwerp waar een expert vertelt over een onderwerp. Opvallend hierbij is dat jongeren meer behoefte hebben om te participeren via bijeenkomsten dan ouderen.
- De combinatie van een online raadpleging met een focusgroep blijkt een effectieve manier te zijn om bepaalde resultaten verder uit te diepen door de mogelijkheid om gerichte, verdiepende vragen te stellen en burgers met elkaar de discussie te laten voeren.
Meer informatie: