(Straat)enquête

Waarvoor en wanneer gebruik je een enquête?

Een enquête gebruik je als je snel en efficiënt inzicht wilt krijgen in de meningen, voorkeuren of behoeften van een grote groep mensen. Een goed uitgevoerde enquête kan waardevolle input opleveren voor beleid en kan het draagvlak voor keuzes versterken.

Een enquête is geschikt om op een laagdrempelige manier veel mensen te bereiken. Je kunt inwoners vragen hoe zij denken over onderwerpen als verkeersveiligheid, woningbouw of duurzaamheid in hun buurt. Ook kunnen ze suggesties doen of aangeven wat zij belangrijk vinden.

Een groot voordeel is dat de resultaten kwantitatief zijn en goed te vergelijken. Dat helpt beleidsmakers om keuzes beter te onderbouwen. Voorwaarde is wel dat de vragen helder en neutraal zijn, en dat de uitkomsten representatief worden geïnterpreteerd.

Je zet een enquête in:

• als je snel en efficiënt inzicht wilt krijgen in de mening of voorkeur van een grote groep;
• in de beginfase van een traject, om draagvlak te meten of ideeën op te halen;
• om verschillende opties of scenario’s voor te leggen en voorkeuren te peilen;
• na afloop van een traject, om te evalueren hoe het proces is ervaren.

Een enquête is vooral geschikt bij brede vraagstukken waar veel mensen bij betrokken zijn. Denk aan thema’s als verkeer, wonen of energie. Het is een laagdrempelige manier om inwoners een stem te geven, ook wie niet snel naar een bijeenkomst komt. Enquêtes zijn minder geschikt voor verdieping of dialoog, maar leveren wél waardevolle kwantitatieve en soms kwalitatieve inzichten op.

Je kunt een enquête goed combineren met andere participatievormen, zoals een bewonersavond of burgerpanel. Dat maakt het mogelijk om cijfers beter te duiden met verhalen of gesprekken.

Hoe werkt een enquête?

Bij een enquête vullen mensen een vragenlijst in, meestal online of op papier. De antwoorden worden verzameld en geanalyseerd. Zo krijg je inzicht in de meningen, behoeften of voorkeuren van een bepaalde groep over een specifiek onderwerp.

Het opzetten, uitvoeren en verwerken van een enquête verloopt in verschillende fasen. Hieronder zie je hoe dat proces er meestal uitziet:

1. Voorbereiding en opzet

a.    Doel bepalen. Bepaal wat je precies wilt weten. Wil je draagvlak meten, meningen verzamelen of ideeën ophalen?
b.    Doelgroep kiezen. Kies wie je wilt bereiken. Denk aan alle inwoners, een specifieke wijk, jongeren of ondernemers of anderen.
c.    Vragenlijst opstellen. Formuleer duidelijke, neutrale en begrijpelijke vragen. Gebruik open vragen om ideeën op te halen en gesloten vragen om antwoorden meetbaar te maken.
d.    Testen. Laat de vragenlijst vooraf testen door een paar mensen. Zo ontdek je eventuele fouten of onduidelijkheden.

2. Uitvoering

a.    Verspreiding. Kies hoe je de enquête aanbiedt: online via e-mail of sociale media, op papier via huis-aan-huisverspreiding of mondeling tijdens bijeenkomsten.
b.    Communicatie. Leg duidelijk uit waarom je de enquête houdt en waarom deelname belangrijk is. Gebruik begrijpelijke en uitnodigende taal.
c.    Respons stimuleren. Herinner mensen eraan om mee te doen. Werk samen met lokale organisaties of geef een kleine beloning om deelname te vergroten.

3. Verwerking en terugkoppeling

a.    Analyse. Verwerk de resultaten. Gesloten vragen analyseer je statistisch; open antwoorden categoriseer je op thema’s of inhoud.
b.    Rapportage. Presenteer de uitkomsten op een toegankelijke manier, bijvoorbeeld met grafieken of infographics.
c.    Terugkoppeling. Laat deelnemers weten wat er met hun input gebeurt. Dat vergroot het vertrouwen en stimuleert betrokkenheid bij toekomstige enquêtes.

Bronnen

De informatie op deze pagina is gebasseerd op de onderstaande bronnen:

• Democratie in Actie. (z.d.). ParticipatieWijzer. ProDemos. Geraadpleegd op 15 oktober 2025.

• Lokale Democratie. (z.d.). Overzicht Surveytools. Geraadpleegd op 15 oktober 2025.

• Omlo, J. (2020). Burgerparticipatie in onderzoek: Van respondent tot medeonderzoeker. Movisie.

• Ponsioen, A., De Veen, L., Baetens, T., Willemsen, K. (2021). Inspiratiegids Digitale Participatie. Lokale Democratie.

• Van Ostaaijen, J., Wagenaar, C., & Kloos, L. (2018). Wat kan een gemeente met burgerparticipatie?: Aanbevelingen voor een handreiking meervoudige democratie. Tilburg University.