Dit essay gaat over de dilemma’s en spanningen tussen de representatieve democratie en de participatieve democratie. Het essay focust op hoe politici en ambtenaren met die spanningen om kunnen gaan.

Binnen de representatieve democratie wordt de besluitvormingsmacht en het afwegen van waarden en belangen gedelegeerd aan gekozen vertegenwoordigers. Deze vertegenwoordigers zijn gekozen door burgers die stemmen op een politicus met een bepaalde partijkleur. Deze politieke partijen maken de wensen uit de samenleving kenbaar. Ideaaltypisch is een besluit in een representatieve democratie legitiem als het is genomen door gekozen vertegenwoordigers. Politici kunnen bij de volgende verkiezingen op hun besluiten worden afgerekend. De bronnen van legitimiteit zijn politieke verantwoording en representatie. Het volgen van democratische procedures staat daarbij centraal.

In een participatieve democratie is het erg belangrijk dat de kwaliteit van deliberatie goed is en dat alle onderwerpen op een open en inclusieve manier besproken kunnen worden. Volgens dit ideaaltype is een besluit legitiem wanneer het is besproken en genomen door belanghebbenden. Bronnen van legitimiteit zijn inclusieve deelname, kwaliteit van deliberatie en transparantie.

Hoe gaan ambtenaren en politici met deze, vaak conflicterende, vormen van democratie om? Welke keuzes maken ze met betrekking tot hun rolinvulling? Wat is hun respons? Dit zijn de vragen die in dit essay centraal staan.

Het essay is in opdracht van het kennisknooppunt participatie geschreven door José Nederhand, Koen Migchelbrink en Jurian Edelenbos van de Erasmus Universiteit.  

Bekijk of download het rapport:

Bekijk     Download  

Het rapport sluit onder meer aan bij de snelstudies overheidsrollen bij samenwerking in de actieve samenleving en deliberatieve democratie en bij een lopende, verkennende studie naar de relatie tussen participatie en het vertrouwen van burgers in het openbaar bestuur.