Rechtvaardigheid is een belangrijk onderwerp in het ontwerpen van participatieprocessen. Zo wordt vaak beweerd dat als een participatieproces maar rechtvaardig verloopt, de uitkomst door meer betrokkenen geaccepteerd zal worden. Maar wanneer vinden betrokkenen bij een participatieproces iets rechtvaardig?

Wat is rechtvaardigheid?

Onze definitie van rechtvaardigheid is gebaseerd op de ideeën van John Rawls. Hij onderzocht hoe tot basisregels of principes van een rechtvaardige samenleving gekomen kan worden. Rawls stelt dat op deze basisregels gekomen kan worden door ons te verplaatsen in een situatie waarin we iedereen kunnen zijn, want dan kijken we niet alleen meer naar onze eigen belangen. Rawls kwam tot de volgende basisprincipes, die volgens hem uitgaan van een ‘ ‘oorspronkelijke’ neutrale positie en die losstaan van context:

• Elke individu heeft recht op dezelfde rechten en vrijheden als andere individuen.
• Sociale en economische ongelijkheden mogen alleen voorkomen wanneer ze ten goede komen van de minst bedeelden of als ze verbonden zijn aan posities waar ieder toegang tot heeft.

In de participatiepraktijk heeft rechtvaardigheid echter wel context. Dit kan bijvoorbeeld milieu-rechtvaardigheid zijn.

Nieuwsgierig geworden? In onderstaande snelstudie wordt het begrip rechtvaardigheid verdiept en geïllustreerd in de context van het milieu en de klimaatverandering. Lees verder in de snelstudie!